هفت قبرستان قربانیان اعدام‌های ۶۷ عامدانه در حال تخریب است

دو نهاد پیگیر وضعیت حقوق بشر در ایران براساس تحقیقی مشترک درباره هفت “گورجمعی” اعلام کرده‌اند که جمهوری اسلامی ایران “عامدانه” مشغول از بین بردن آثار جرم مربوط به قربانیان اعدام‌های دهه شصت در آن مکان‌ها است.

به گزارش خبرگزاری هرانا به نقل از بی بی سی، سازمان عفو بین‌الملل و سازمان عدالت برای ایران در بیانیه‌ای مشترک اعلام کرده‌اند شواهد جدید از جمله تصاویر ماهواره‌ای، فیلم‌های ویدئویی و عکس‌هایی از تبریز، قروه، مشهد، اهواز و شهرهای دیگر به دست آورده‌اند که نشان می‌دهد بر روی بعضی مکان‌ها بتن ریخته یا با بولدوزر خراب شده است.

سازمان عدالت برای ایران می‌گوید ۱۲۰ مکان را در ایران شناسایی کرده که تصور می‌شود حدود چهار تا پنج هزار زندانی سیاسی که در سال ۱۳۶۷ اعدام شده‌اند، آنجا دفن شده باشد.

مکان دفن و تعداد زندانیان کشته شده را تاکنون هیچ مرجع رسمی به طور قطعی اعلام نکرده و بیشتر این اطلاعات براساس شواهد موجود و روایت خانواده کشته‌شدگان به دست آمده است.

سازمان عفو بین‌الملل و سازمان عدالت برای ایران، جمهوری اسلامی را متهم کرده‌اند که “به‌طور روزافزون و بی‌رحمانه” آثار جرم را از بین می‌برد تا جایی که در آینده حتی در صورت تغییر سیاسی بنیادین، امکان تحقیق و شناسایی قربانیان از طریق دی‌ان‌ای آنها وجود نداشته باشد.

این تصویر ماهواره‌ای گورستان وادی رحمت تبریز را نشان می‌دهد که به مرور زمان با بتن پوشانده شده است

مسطح‌سازی با بولدوزر، ساخت جاده و ساختمان، انباشت زباله یا ساخت قبرهای جدید در محل گورهای جمعی احتمالی از جمله اقداماتی است که گفته می‌شود هدف اصلی آن خراب کردن آن مکان‌ها است.

در این گزارش گفته شده که براساس تصاویر به دست آمده از فاصله خرداد ۱۳۹۵ تا شهریور ۱۳۹۶ در شهر تبریز روی نیمی از محل احتمالی یک گور جمعی بتن ریخته شده است.

در شهر قروه در استان کردستان هم مسئولان سنگ قبرها و نشان‌های یادبود خانواده‌های عزادار در گورها را با بولدوزر خراب کرده‌اند.

‘هفت گورستان احتمالی در حال تخریب’
۱ – قبرستان بهشت رضا در مشهد، خراسان رضوی

۲ – گورستان بهشت‌آباد اهواز، خوزستان

۳ – قبرستان وادی رحمت در تبریز، آذربایجان شرقی

۴ – قبرستان گلستان جاوید در خاوران، تهران

۵ – قبرستان تازهآباد در رشت، گیلان

۶ – قبرستان مجاور گورستان بهاییان در قروه، کردستان

۷ – زمین‌های واقع در محل ساختمان سابق دادگاه انقلاب سنندج، کردستان

گورستان خاوران در تهران؛ تجمع خانواده‌ها در این گورستان ممنوع است

گورهای بی‌نام و نشان
در طول سال‌های گذشته خانواده اعدام شدگان اجازه برگزاری مراسم یادبود نداشته‌اند و هیچ مقامی در حکومت ایران مکان دفن قربانیان را به آنها اطلاع نداده است.

دو نهاد بین‌المللی حقوق بشر در بیانیه مشترک خود به مناسبت سی‌امین سال اعدام‌های جمعی ۱۳۶۷، این رفتار را مصداق “ناپدیدکردن قهری” توصیف کرده که در قوانین حقوق بین‌الملل جرم تلقی می‌شود.

فیلیپ لوتر، مدیر تحقیقات خاورمیانه و شمال آفریقا در سازمان عفو بین‌الملل می‌گوید: “جنایت‌های انجام شده در جریان کشتار ۶۷ همانند زخمی است که با وجود گذشت سه دهه همچنان التیام نیافته است. مسئولان ایران با نابود کردن شواهد و آثار جرم، عامدانه به تحکیم فضای مصونیت کمک می‌کنند.”

شادی صدر، از مدیران عدالت برای ایران هم معتقد است: “صحنه‌های جرم موجود باید تا زمان انجام رسیدگی‌های قانونی مستقل و مقتضی برای تشخیص هویت بقایای کشته‌شدگان و پی بردن به چگونگی ماوقع به صورت دست‌نخورده محافظت شوند.”

تاکنون هیچ مرجع قضایی به طور رسمی درباره اعدام‌های جمعی دهه شصت در ایران تحقیق نکرده است.

حدود پنج سال پیش، برای اولین بار شماری از فعالان حقوق بشر در آفریقا، اروپا و آمریکا با تشکیل یک دادگاه نمادین در شهر لاهه هلند، شکایت خانواده کشته‌شدگان را ثبت کردند. این دادگاه در رای نهایی خود به این نتیجه رسید که دولت ایران در فاصله سالهای ۱۹۸۹-۱۹۸۰ میلادی مرتکب جنایت علیه بشریت شده است.